Ένας απο τους μεγαλύτερους αετούς στον κόσμο,που τον βρίσκουμε στην Ασιατική ήπειρο και θεωρείται ο βαρύτερος αετός στην υφήλιο και ο δεύτερος σε μήκος σώματος και άνοιγμα πτερύγων. Πρόκειται για ένα πτηνό «υπόλειμμα» της Εποχής των Παγετώνων, όπως υποδηλώνουν το μεγάλο μέγεθος του σώματος και η κατανομή του, που σημαίνει ότι εξελίχθηκε σε μια στενή υποαρκτική ζώνη των απώτατων βορειοανατολικών ασιατικών ακτών, που μετατόπισε το γεωγραφικό πλάτος της κατά τους κύκλους αυτής της Εποχής, χωρίς να εμφανιστεί οπουδήποτε αλλού. Μια επιβλητική παρουσία που την τονίζει το ιδιαίτερο ράμφος του, φτιαγμένο για να αρπάζει τα ψάρια που αποτελούν το κύριο είδος τροφής του αετού αυτού.
Οι χώρες στις οποίες ο θαλασσαετός του Στέλερ απαντά σταθερά είναι η Ρωσία, η Ιαπωνία, η Βόρεια και η Νότια Κορέα. Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί από την Κίνα και τις Δυτικές ΗΠΑ. Επίσης, έχουν καταγραφεί θαλασσαετοί του Στέλερ στην Ταϊβάν, αλλά αυτά θεωρούνται ως μεμονωμένα άτομα που έχουν απομακρυνθεί πολύ από τις «τυπικές» τους περιοχές. Είναι πλήρως μεταναστευτικό πτηνό, το οποίο αναπαράγεται στην ΒΑ. Ρωσία, στις ψυχρές, παράκτιες περιοχές στην χερσόνησο Καμτσάτκα, γύρω από την Θάλασσα Οχότσκ, στις περιοχές του κάτω ρου του ποταμού Αμούρ, στην Β. Σαχαλίνη και τα νησιά Σαντάρ.Η πλειονότητα των πληθυσμών μεταναστεύει κατά την διάρκεια του χειμώνα νοτιότερα στην παράκτια Σιβηρία, στις Ν. Κουρίλες και την νήσο Χοκάιντο της Ιαπωνίας. Ωστόσο, μερικές εκατοντάδες άτομα παραμένουν για διαχείμαση στην Καμτσάτκα, την Β. Ιαπωνική Θάλασσα και την Θάλασσα Οχότσκ. Θεωρείται λιγότερο περιπλανώμενο είδος από τον κοινό θαλασσαετό επειδή, συνήθως, δεν διαθέτει την εμβέλεια διασποράς των νεαρών ατόμων που έχει το ευρωπαϊκό είδος.
Η λατινική επιστημονική ονομασία του γένους, Haliaeetus, είναι εκλατινισμένη απόδοση της ελληνικής λέξης Αλιαετός, εκ του αλς, -αλός «θάλασσα» και αετός, που παραπέμπει στα ενδιαιτήματα του πτηνού. Ωστόσο, οι οικότοποι όπου απαντάται περιλαμβάνουν και εκείνους με γλυκά και υφάλμυρα ύδατα. Ο όρος pelagicus στην επιστημονική ονομασία του είδους είναι εκλατινισμένη απόδοση της ελληνικής πελαγικός, που αναφέρεται επίσης στα θαλάσσια ενδιαιτήματα του είδους. Η αγγλική (Steller’s sea eagle) και η αντίστοιχη ελληνική ονομασία του πτηνού αναφέρονται στον Γερμανό φυσιοδίφη Γ. Στέλερ (Georg Wilhelm Steller, 1709 – 1746), προς τιμήν του οποίου ονομάστηκε το είδος.
Όπως σε όλους τους θαλασσαετούς, τα δάκτυλα των ποδιών είναι σχετικά κοντά και στιβαρά, με το κάτω μέρος του ποδιού να καλύπτεται από ευρείς, ανάγλυφους πόρους. Επίσης, οι γαμψώνυχες του θαλασσαετού του Στέλερ είναι μικρότεροι και πιο έντονα κυρτωμένοι σε σχέση με εκείνους στους ισομεγέθεις «χερσαίους» αετούς που συχνάζουν σε δάση και χωράφια. Αυτή η διαφοροποίηση τον βοηθά να συλλαμβάνει ψάρια αντί για θηλαστικά και πτηνά χωρίς, βέβαια, αυτές οι δύο «ομάδες» να εξαιρούνται από την διατροφή του. Παρά το μικρό, σχετικά, μήκος τους οι γαμψώνυχες είναι ισχυρότατοι. Σε καταγεγραμμένο περιστατικό-ατύχημα που συνέβη σε βετεράνο ερευνητή, ένας θηλυκός θαλασσαετός του Στέλερ γαντζώθηκε στον βραχίονά του και οι γαμψώνυχες του πτηνού διαπέρασαν τον δικέφαλο και τον τρικέφαλο μυ, προκαλώντας σοβαρό διαμπερές τραύμα. Ίσως το πιο αξιοσημείωτο φυσικό χαρακτηριστικό του θαλασσαετού του Στέλερ, εκτός από το μέγεθός του, είναι το κεφάλι και το εξαιρετικά μεγάλο ράμφος του. Μάλιστα, το ράμφος του είναι ίσως το μεγαλύτερο από κάθε άλλον αρτίγονο αετό, ξεπερνώντας ακόμη και εκείνο του αετού των Φιλιππίνων, μόλις μικρότερο από εκείνο των γυπών του Παλαιού Κόσμου.
Όπως είπαμε είναι από τους μεγαλύτερους αετούς του πλανήτη. Ο θαλασσαετός του Στέλερ είναι ο βαρύτερος αετός στην υφήλιο,με το βάρος των μεγαλων θυληκών να φτανει τα 9,5 κιλά (τα αρσενικά φτάνουν εως 6,8 κιλά), το μεγαλύτερο σε μέγεθος είδος από τους αετούς του γένους Haliaeetus και από τα μεγαλύτερα αρπακτικά πτηνά, γενικότερα.
Κατά μέσον όρο, ο θαλασσαετός του Στέλερ, είναι βαρύτερος από την
άρπυια κατά 500 γραμμάρια και από τον
αετό των Φιλιππίνων κατά ένα κιλό, περίπου με τα θηλυκά να είναι αρκετά βαρύτερα από τα αρσενικά έως και 3 κιλά. Όσον αφορά στο ολικό μήκος σώματος, ο θαλασσαετός του Στέλερ είναι οριακά μικρότερος κατά μέσον όρο από την άρπυια, και σαφως μικρότερος από τον αετό των Φιλιππίνων, ενώ πάλι τα θηλυκά είναι μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Το μήκος σώματος φτανει απο 85 έως 105 εκατοστά και το άνοιγμα των φτερών του 195-250 εκατοστά. Το άνοιγμα πτερύγων (εκπέτασμα) και το μήκος χορδής πτέρυγας του θαλασσαετού του Στέλερ είναι από τα μεγαλύτερα σε κάθε αρτίγονο αετό με πλησιέστερους, τον κοινό θαλασσαετό και τον αετό της Αυστραλίας (Aquila audax) που, όμως, υστερούν στις άλλες διαστάσεις και στην σωματική μάζα, σε σχέση με αυτόν. Με μάτια στραμμένα προς τα εμπρός, ο θαλάσσιος αετός του Steller έχει ένα ευρύ πεδίο διόφθαλμης όρασης. Αλλά μπορούν να χρησιμοποιήσουν τόσο μονόφθαλμη όσο και διόφθαλμη όραση, που σημαίνει ότι μπορούν να χρησιμοποιούν τα μάτια τους ανεξάρτητα ή μαζί ανάλογα με το τι κοιτάζουν. Πρόκειται για ημερόβια πτηνά, δηλαδή είναι ενεργά κατά τη διάρκεια της ημέρας και ξεκουράζονται τη νύχτα.
Τρέφεται κυρίως με ψάρια,χωρίς όμως να παραβλέπει άλλα θηράματα αν βρεθεί ευκαιρία. Όπως και οι περισσότεροι θαλασσαετοί του γένους Haliaeetus, κυνηγούν τα ψάρια, σχεδόν αποκλειστικά, σε ρηχά νερά. Έλκονται από μεγάλες ομάδες ψαριών όπως οι ομάδες βακαλάων στο Χοκάιντο της Ιαπωνίας και τις ακολουθούν για να τραφούν. Όπως είπαμε διαφορετικά θηράματα μπορεί να περιλαμβάνουν εξίσου σημαντικό τμήμα της διατροφής. Εκτός από ψάρια, η διατροφή αποτελείται κυρίως από υδρόβια πτηνά, όπως πάπιες, χήνες, κύκνους, γερανούς, ερωδιούς και γλάρους. Στην Ρωσία έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο, νεοσσοί αλκών και κορμοράνων να συλλαμβάνονται ζωντανοί και να μεταφέρονται στις φωλιές, όπου τρέφονται ανεξάρτητα με υπολείμματα ψαριών που υπάρχουν σε αυτές, μέχρις ότου οι αετοί αποφασίζουν να τους θανατώσουν,κάτι ανάλογο με την διατήρηση των κοπαδιών που κάνουν οι άνθρωποι ώστε να σφαζουν τα ζώα για κρέας. Ο θαλασσααετός του Στέλερ μπορεί να συμπληρώσει τη διατροφή του με διάφορα θηλαστικά (κυρίως λαγούς), καβούρια, μύδια, σκουλήκια και καλαμάρια, όταν τού δοθεί η ευκαιρία. Επίσης, θηρεύονται εύκολα και σαρκοφάγα θηλαστικά, όπως η ζιμπελίνα, το βιζόν, η αρκτική και η κόκκινη αλεπού, καθώς και μικροί κατοικίδιοι σκύλοι. Μικρότερα θηλαστικά έχουν επίσης καταγραφεί ως θηράματα, όπως κάποια μικρά ειδη τρωκτικών. Επίσης έχουν παρατηρηθεί θαλασσαετοί του Στέλερ να τρέφονται με θνησιμαία.
Τα αβγά και οι νεοσσοί πολύ μικρής ηλικίας μπορούν να θηρεύονται από διάφορα δενδρόβια θηλαστικά, όπως η ζιμπελίνα και η ερμίνα ή πουλιά, συνήθως κορακοειδή που είναι υψηλής ευφυίας. Οποιοσδήποτε από αυτούς τους μικρούς αλλά ευφυείς θηρευτές, βασίζεται στην απόσπαση της προσοχής ή της απουσίας των γονέων για να λυμαίνεται την φωλιά, ειδάλλως, εάν γίνει αντιληπτός θανατώνεται άμεσα από αυτούς. Μόλις, ωστόσο, φθάσουν περίπου στο μέγεθος των ενηλίκων, οι αετιδείς παύουν κατ’ ουσίαν να κινδυνεύουν, καθόσον πολύ λίγα αρπακτικά ζώα μπορεί να απειλήσουν το είδος. Εξαιρουμένης της ασιατικής μαύρης αρκούδας (Ursus thibetanus) -η οποία, ωστόσο, δεν έχει μέχρι στιγμής καταγραφεί ως θηρευτής-, δεν υπάρχουν άλλα σαρκοφάγα θηλαστικά ίσα ή μεγαλύτερα από το μέγεθος του θαλασσαετού του Στέλερ, που να μπορούν να σκαρφαλώνουν στα δέντρα, στην ζώνη κατανομής του είδους. Πάντως, λόγω της θήρευσης των αβγών και της αποτυχίας στο φώλιασμα, μόνο το 45%-67% των αβγών εκκολάπτονται επιτυχώς μέχρι την ενηλικίωση των νεοσσών ενώ, κατόπιν, ποσοστό 25% των νεοσσών μπορεί να χαθεί. Γενικά αυτοί οι αετοί είναι μοναχικά πουλιά, που μαζεύονται με άλλα μόνο για να αναπαραχθούν. Είναι όμως μονογαμικοί και σε κάθε εποχή ωοτοκίας επιστρέφουν στον ίδιο σύντροφο. Ωστόσο, μεγάλοι αριθμοί μπορούν να φανούν συγκεντρωμένοι σε ιδιαίτερα παραγωγικούς ποταμούς σολομού ή σε συγκεντρώσεις βακαλάων λόγω της άφθονης προσφοράς τροφής
Το είδος αξιολογείται ως Τρωτό (VU) από την IUCN. Ο θαλασσαετός του Στέλερ προστατεύεται νομικά και, μάλιστα, έχει χαρακτηρισθεί ως «εθνικός θησαυρός» στην Ιαπωνία και, και οι περιοχές του στη Ρωσία έχουν χαρακτηριστεί όλες προστατευόμενες. Ωστόσο, πολλές απειλές για την επιβίωσή του εξακολουθούν να υφίστανται. Αυτές περιλαμβάνουν κυρίως τις μετατροπές χρήσης των οικοτόπων, την βιομηχανική ρύπανση και την υπεραλίευση, η οποία με τη σειρά της προκαλεί μείωση των πηγών τροφής του πτηνού. Ο σημερινός πληθυσμός του είδους εκτιμάται σε 5.000 άτομα, αλλά μειώνεται.Έχει παρατηρηθεί ότι, οι πρόσφατες μεγάλες πλημμύρες, οι οποίες μπορεί να είναι αποτέλεσμα της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής, προκαλούν σχεδόν πλήρη αποτυχία ωοτοκίας για τους πληθυσμούς που φωλιάζουν στα ποτάμια της Ρωσίας, λόγω του ότι παρεμποδίζεται η αλίευση ψαριών από τους γονείς, απαραίτητη για την επιβίωση των νεοσσών. Επιπρόσθετα, υπάρχουν συνεχείς διώξεις του πτηνού στην Ρωσία, λόγω της συνήθειάς του να κλέβει γουνοφόρα ζώα από τις παγίδες. Λόγω της έλλειψης άλλων θηραμάτων σε ορισμένες περιοχές, οι θαλασσαετοί στο Χοκάιντο έχουν μετακινηθεί προς το εσωτερικό και καταναλώνουν πυροβολημένα ελάφια, εκτιθέμενα έτσι στον κίνδυνο της δηλητηρίασης από μόλυβδο μέσω της κατάποσης των σκαγίων.
Στην Καμτσάτκα, μόλις 320 ζευγάρια θαλασσαετών του Στέλερ έχουν καταγραφεί. Επιπλέον, 89 περιοχές ωοτοκίας δεν παρακολουθούνται. Στα βουνά του Koryakan και κατά μήκος του κόλπου Penshina, πάνω από 1.200 ζευγάρια αναπαράγονται με τουλάχιστον 1.400 ανώριμα άτομα. Περίπου 500 ζεύγη ζουν στην περιοχή Khabarovsk της ακτής Okhostsk και 100 στα νησιά Shantar. Άλλα 600 ζευγάρια απαντούν στον κάτω ρου του ποταμού Αμούρ. Περίπου 280 ζευγάρια ζουν στην Σαχαλίνη και μερικά στα νησιά Κουρίλες. Ο συνολικός πληθυσμός είναι περίπου 3.200 ζευγάρια αναπαραγωγής. Ενδεχομένως, έως 3.500 πουλιά διαχειμάζουν στην Καμτσάτκα, και περίπου 2.000 στο Χοκάιντο.
Εκτός από το κανονικό κοινό του όνομα, το είδος έχει μερικές φορές αναφερθεί ως αετός του Ειρηνικού ή αετός με λευκούς ώμους λόγω του ιδιαίτερου χρωματισμού της επανω πλευράς των φτερών του (των ώμων του). Στα ρωσικά, ο αετός ονομαζόταν morskoi orel (θαλάσσιος αετός), pestryi morskoi orel (στιχτός θαλάσσιος αετός) ή beloplechii orlan (αετός με λευκούς ώμους). Στα ιαπωνικά, ονομάζεται ō-washi (μεγάλος αετός ή μεγαλειώδης αετός).
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου