Χειμώνας και πουλιά, μια ιστορία επιβίωσης

Όπως έχουμε αναφέρει και στο άρθρο "Χειμωνιάτικη βοήθεια για τα φτερωτά" τα πουλιά είναι καλά εξοπλισμένα για να επιβιώσουν στις πιο χαμηλές θερμοκρασίες αλλά χρειάζονται και την βοήθειά μας κυρίως στο θέμα του "καυσίμου", της τροφής δηλαδή που απαιτείται για να επιζήσουν,και του νερού.

Το ζήτημα είναι το "πως τα πουλια καταφέρνουν να επιβιώνουν" σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες του χειμώνα με το χιονι, το κρύο , τη βροχή να τα χτυπά αλύπητα. Το ότι μπορούν και το κάνουν προκαλεί δέος και απορία, γιατί απαιτεί την επίλυση δύο προβλημάτων ταυτόχρονα. Το πρώτο είναι η διατήρηση μιας αυξημένης θερμοκρασίας σώματος προκειμένου να παραμείνουν ενεργά. Το δεύτερο πρόβλημα που πρέπει να ξεπεραστεί το χειμώνα είναι η εύρεση τροφής. Για τα περισσότερα πουλιά, οι προμήθειες τροφής μειώνονται σημαντικά το χειμώνα, ακριβώς όταν η τροφή απαιτείται περισσότερο ως καύσιμο για να διατηρηθούν ζεστά. Για να λυθεί λοιπόν το πρώτο πρόβλημα πρέπει να βρεθεί λύση στο δεύτερο.

Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί αν τα πουλιά είναι προικισμένα με ένα μαγικό τέχνασμα επιβίωσης το χειμώνα. Η σύντομη απάντηση είναι: δεν είναι. Λύνουν το πρόβλημα της χειμερινής επιβίωσης με πολλούς τρόπους, συχνά κάνοντας πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Αν και ορισμένα είδη έχουν επινοήσει εξελιγμένους τρόπους που περιλαμβάνουν έως και αποθήκευση τροφής, τα περισσότερα πουλιά ακολουθούν έναν απλό τύπο: μεγιστοποιούν τις θερμίδες που προσλαμβάνονται ελαχιστοποιώντας τις θερμίδες που ξοδεύονται. Αποθηκεύουν λίπος τις σύντομες μέρες του χειμώνα για να ζεσταθούν τις μεγάλες νύχτες. Κατά τη διάρκεια εκείνων των παγωμένων νυχτών, φουσκώνουν τα φτερά τους για να παγιδεύσουν τη θερμότητα και επιβραδύνουν το μεταβολισμό τους για να εξοικονομήσουν ενέργεια. Υπάρχουν είδη πουλιών που αναπτύσσουν επιπλέον φτερά κατα τη διάρκεια του χειμώνα. Τα φτερά των πουλιών είναι η απόλυτη μόνωση. Όμως τα υγρά φτερά μπορεί να αποδειχθούν καταστροφικά σε κρύο καιρό. Αλλά με τον υγρό χειμώνα, πώς μένουν τα πουλιά στεγνά; Η απάντηση βρίσκεται στους ελαιοπαραγωγικούς αδένες που έχουν τα πουλιά. Προσπαθούν να καλύψουν τα φτερά τους με αυτό το λάδι για να αδιαβροχοποιήσουν και να μονώσουν τα πούπουλά τους. Επιπλέον,θα δείτε συχνά πτηνά να περιποιούνται και να "φουντώνουν" τα φτερά τους για να δημιουργήσουν θύλακες αέρα που παγιδεύουν τη θερμότητα του σώματος για να τα κρατήσουν ζεστά. Συγκεντρώνονται σε ομάδες, το ένα δίπλα στο άλλο για να πετύχουν "συλλογική" θέρμανση. Ψάχνουν επίσης για καλά μέρη για να ξεκουραστούν, είτε πρόκειται για σπιτάκι πουλιών, για φυσική κοιλότητα δέντρων, για γρασίδι, αειθαλές ή θάμνους. Έτσι η δημιουργία και η τοποθέτηση "καταλυμάτων" για τα πουλιά, σε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου θα γίνει ένα καλοδεχούμενο καταφύγιο γι'αυτά τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Επισης η παροχή τροφής , έστω και "πεταμένης στο χώμα" γι' αυτά είναι καίριας σημασίας για την επιβίωσή τους.

Μιας και είπαμε για την τροφή. Τα πουλιά έχουν διάφορες στρατηγικές που σχετίζονται με τα τρόφιμα για να τα βοηθήσουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Όπως είπαμε, οι φυσικές πηγές τροφίμων γίνονται σπάνιες το χειμώνα. Ένας τρόπος με τον οποίο τα πουλιά προσπαθούν να προετοιμαστούν για αυτό είναι να αποθηκεύουν τροφή ενώ ο καιρός είναι ακόμα ζεστός . Κάποια άλλα μπορούν να θυμούνται εκατοντάδες σημεία όπου έχουν αποθηκεύσει τροφή, ώστε να μπορούν να τα βρουν γρήγορα αργότερα. Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο προσαρμόζονται τα πουλιά το χειμώνα είναι να αλλάξουν τη διατροφή τους. Τα περισσότερα πουλιά θα επιλέξουν τροφές υψηλότερης ενέργειας, όπως ηλιόσπορο , όταν οι θερμοκρασίες αρχίσουν να πέφτουν. Η πρόσθετη ενεργειακή ώθηση επιτρέπει στα πουλιά να παράγουν περισσότερη θερμότητα σώματος για να διατηρούνται ζεστά. Γι'αυτον τον λογο γίνονται ακομα πιο "θαραλλεα" και πλησιαζουν περισσότερο μπαλκονια και κήπους για να τα ερευνήσουν. Εδώ οπως καταλαβατε ερχεται και η δική μας συνεισφορά.

Τα έχουμε ξαναγράψει, (βλ. "Πτήσεις αλληλεγγύης" )αλλα ποτέ δεν είναι κακή μια επανάληψη. Διατηρήστε τις ταΐστρες πουλιών σας εφοδιασμένες όλο το χειμώνα για να διασφαλίσετε ότι τα μη αποδημητικά πτηνά έχουν μια αξιόπιστη πηγή τροφής. Θα το καταλάβουν και θα επιστρέφουν. Για τη γενική διατροφή των πτηνών με κρύο καιρό, είναι καλύτερο να προσφέρετε τροφές με πολλές θερμίδες και λιπαρά, για παράδειγμα , γαϊδουράγκαθο , νίζερ, περίλα, κινόα μαύρο ηλιόσπορο, ξηρούς καρπούς γενικότερα. Αποξηραμένα φρούτα και μούρα και ποικιλίες σπόρων που κυκλοφορούν στο εμπόριο θα αποτελέσουν "θησαυρό" για τα φτερωτά. Όλα αυτά θα βοηθήσουν τα πουλιά που θα επισκεφτούν τις ταΐστρες σας να διατηρήσουν τη θερμότητα του σώματός τους κατά τους μεγάλους χειμερινούς μήνες. Το νερό είναι σημαντικό για τα πουλιά όλο το χρόνο. Το καλοκαίρι, τα πουλιά έχουν πρόσβαση σε μια ποικιλία από φυσικές πηγές νερού - λίμνες, λακκούβες, ρυάκια και ούτω καθεξής. Αλλά το χειμώνα, πολλές από αυτές τις πηγές δεν είναι διαθέσιμες επειδή συχνά παγώνουν. Παρέχετε στα πουλιά μια αξιόπιστη πηγή νερού ώστε να μπορούν να πιουν όπως και όσο χρειάζεται. Ενώ κάθε νερό μπορεί να παγώσει το χειμώνα, μπορείτε να ελέγξετε πιο εύκολα τις δικές σας πηγές από μια λίμνη ή μια λακκούβα. Δοκιμάστε να προσθέσετε ποτίστρα πουλιών ή ένα ρηχό πιάτο με νερό στην αυλή σας. Για να μην παγώσουν, φέρτε τα μέσα το βράδυ και ξαναγεμίστε με φρέσκο ​​νερό αρκετές φορές κάθε μέρα. Όσο είναι δυνατόν παρέχετε μια ασφαλή ζώνη γύρω από το νερό που να είναι απαλλαγμένη από κρυψώνες για γάτες και άλλα αρπακτικά. 

Ακριβώς όπως το φαγητό και το νερό, ένα κατάλληλο καταφύγιο μπορεί να είναι πιο δύσκολο να βρεθεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ένας προφανής τρόπος για να προσφέρετε καταφύγιο στους φτερωτούς φίλους σας είναι να βάλετε ένα birdhouse. Αυτά μπορούν να βοηθήσουν να κρατήσουν τα πουλιά ζεστά και μακριά από τις κακές καιρικές συνθήκες. Ωστόσο, δεν χρησιμοποιούν όλα τα είδη πουλιών σπίτια πουλιών. Ένας άλλος τρόπος για να παρέχετε καταφύγιο στα πουλιά που κατοικούν είναι να φυτέψετε αειθαλείς θάμνους και δέντρα γύρω από την αυλή σας. Σε αντίθεση με ορισμένα δέντρα και φυτά που πεθαίνουν ή χάνουν τα φύλλα τους όταν κάνει κρύο, τα αειθαλή προσφέρουν κάλυψη για τα πουλιά όλο το χρόνο. Έχοντας μερικά από αυτά τα φυτά γύρω από την ιδιοκτησία σας θα διασφαλίσετε ότι τα πουλιά έχουν πολλά ασφαλή μέρη για να διαφύγουν όταν χτυπήσει άσχημος καιρός. Τα πουλιά είναι εκπληκτικά και ανθεκτικά πλάσματα που μας προσφέρουν άφθονη διασκέδαση κάθε μήνα του χρόνου και όχι μόνο, αφού καλυτερεύουν μέχρι και την ψυχική μας υγεία (βλ. "Η επιρροή των πτηνών στην ψυχική μας κατάσταση"). Γι' αυτό είναι σημαντικό να παίξουμε κι εμείς τον ρόλο μας όταν αντιμετωπίζουν μια δύσκολη στιγμή.