Το σημερινό μας θέμα είναι αφιερωμένο σε έναν "σοφό Νέστορα" της οικογένειας των παπαγάλων. Τον μοναδικό αλπικό παπαγάλο του κόσμου, γνωστο ως Kea, με επιστημονική ονομασία "Nestor Notabilis". Νέστωρ ο αξιοσημείωτος. Και όπως θα δούμε στη συνέχεια πρόκειται όντως για ένα αξιοσημείωτο πτηνό.
Ανήκει στην οικογένεια Nestoridae και τον βρίσκουμε στις δασικές και ορεινές περιοχές του νότιου νησιού της Νέας Ζηλανδίας. Έχει μέγεθος περίπου 48 εκατοστά,φτέρωμα χρώματος κυρίως λαδί με λαμπερό πορτοκαλί κάτω από τα φτερά του και ένα μεγάλο, στενό, καμπύλο, γκρίζο-καφέ άνω ράμφος και ζυγίζει περίπου 1-1,5 κιλό.Μπορεί να μοιάζει "μουντος" χρωματικά όταν είναι στο έδαφος, όμως οι φωτο του άρθρου με τα φτερά του ανοικτά θα σας αποδείξουν πως κάθε άλλο παρά "μέτριος" είναι και εμφανισιακά. Όπως είπαμε είναι ο μοναδικός αλπικός παπαγάλος στον κόσμο. Είναι ουσιαστικά παμφάγος και η διατροφή του αποτελείται κυρίως από ρίζες, φύλλα, μούρα, νέκταρ και έντομα. Το κέα κάποτε κυνηγήθηκε λόγω ανησυχιών εκ μέρους της κοινότητας εκτροφής προβάτων ότι επιτίθεται σε ζώα, ειδικά σε πρόβατα. Μόλις το 1986, έλαβε πλήρη προστασία από την κυβέρνηση της Ν.Ζηλανδίας.
Η επιστημονική ονομασία του πτηνού,notabilis, όπως είπαμε σημαίνει στα Λατινικά «αξιοσημείωτος». Το όνομα κέα από τη άλλη, προέρχεται από την γλώσσα των Μαορί και είναι μάλλον ηχομιμητική του ήχου που βγάζουν όταν πετούν.
Τα Κέα είναι γνωστά για τη νοημοσύνη και την περιέργειά τους, ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους σε ένα σκληρό ορεινό περιβάλλον με λίγες επιλογές επιβίωσης. Ο παπαγάλος αυτός μπορεί πολύ άνετα να λύσει λογικά παζλ, σύνθετα προβλήματα και συχνότατα φτιαχνει ομάδες που συνεργάζονται ώστε να πετύχουν ένα στόχο. Αυτό τον έβαλε στο στόχαστρο των ανθρώπων που ποτέ δεν αποδέχονται κάποιο ζώο ή πτηνό που θα τους "προκαλέσει".
Είναι ίσως ο πιο έξυπνος, περίεργος αλλά και πανούργος παπαγάλος που μπορεί να συναντήσει κάποιος. Και εξαιρετικά παιγνιδιάρης και μεγάλος φαρσέρ. Κατάγεται από τις Άλπεις της Ν. Ζηλανδίας αλλά συναντάται και στις Βόρειες περιοχές της σε υψόμετρα από 600-2000 μέτρα. Είναι αρκετά περίεργος και μπορεί να είναι καταστροφικός. Διαλύει αυτοκίνητα, μιας και του αρέσει πολύ να ροκανίζει ελαστικά μέρη, αναποδογυρίζει σκουπιδοντενεκέδες για να βρει αυτό που ψάχνει. Θα δούμε παρακάτω αρκετά απ' τα κατορθώματά του. Το πιο παράξενο σε αυτό το είδος είναι η ικανότητα του να προκαλεί κατολισθήσεις για αδιευκρίνιστο ακόμα λόγο,μάλλον αμυντικό ή εκφοβιστικό. Η δύναμη του είναι τεράστια σε σχέση με το σωματότυπό του,μοναδική ανάμεσα στα πτηνά, συγκριτικά, για παράδειγμα μπορεί να αναποδογυρίσει πέτρες μέχρι και 7 κιλών.
Είναι αρκετά πανούργος και έξυπνος, πειράματα έδειξαν ότι σκέφτεται και ''ζυγίζει'' τα πράγματα πριν κάνει κάτι. Αυτό οδήγησε στο να είναι επικηρυγμένοι μέχρι το 1986 από τις αρχές για φημολογούμενες καταστροφές στα αιγοπρόβατα και τις καλλιέργειες. Μετά το 1986 έφτασαν,μοιραία, σε σημείο αφανισμού και πλέον είναι προστατευόμενο είδος. Λειτουργούν ως αρπακτικά και έχουν επιθετικές τάσεις σε μικρότερα είδη,καθώς τα μέρη που ζουν δε τους δίνουν πολλές επιλογές. Είναι ίσως ο μοναδικός σε τέτοιο βαθμό αρπακτικός παπαγάλος.
Σχηματίζουν ομάδες 40 ατόμων περίπου και συμβιώνουν αρμονικά μεταξύ τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις λειτουργούν ομαδικά για την ανεύρεση τροφής και προτιμούν να βοηθήσουν την υπόλοιπη ομάδα να τραφεί παρά να τραφούν τα ίδια. Η ομάδα γνωρίζεται πολύ καλά και λειτουργεί πάντα προς όφελος των πολλών. Συχνά θυσιάζονται μέλη για να γλιτώσει η ομάδα απο καποιο κίνδυνο. Εχουν παρατηρηθεί μέχρι και "συνελεύσεις" της ομάδας για την δημιουργία σχεδίων που αφορούν την επιβίωση της. Οι παπαγάλοι Κέα γίνονται σεξουαλικά ώριμοι στην ηλικία των 3 ετών για τα θηλυκά και
τα 4-5 ετών για τα αρσενικά. Κατά την αναπαραγωγή που γίνεται τους μήνες Ιανουάριο έως Ιούλιο, το θηλυκό γεννά 3-4 αυγά και τα επωάζει για 21 μέρες περίπου. Σπάνια σηκώνεται από την φωλιά και ο αρσενικός αναλαμβάνει το καθημερινό τάισμα της,σε συνεργασία με όλη την ομάδα αν χρειαστεί, κάτι που συμβαίνει για όλα τα θηλυκά που επωάζουν τα αυγά τους. Όταν τα αυγά εκκολαφθούν, ο αρσενικός συνεχίζει το τάισμα της θηλυκιάς και αυτή με την συνέχεια ταΐζει τα μικρά της. Οι νεοσσοί αποκτούν το πτέρωμά τους στην ηλικία των 13 εβδομάδων και γίνονται ανεξάρτητα στην ηλικία των 18 εβδομάδων. Το προσδόκιμιο ζωής των Κέα στην αιχμαλωσία είναι περίπου 14 χρόνια ενώ στην άγρια μορφή δεν έχει καταγραφεί ακόμα καθώς ο τρόπος ζωής και τα μέρη που ζει δεν είναι και τα πιο εύκολα για την παρατήρησή τους.
Επιστρέφοντας στην συζήτηση για την ευφυία αυτών των πουλιών, μια ομάδα ερευνητών, εκπαίδευσε έξι παπαγάλους Kea να χρησιμοποιούν οθόνες αφής. Επειδή, όμως, τα ράμφη των πτηνών είναι από κερατίνη, όπως τα νύχια των ανθρώπων που δεν μπορούν να ενεργοποιήσουν τις οθόνες αφής, οι ερευνητές άλειψαν με φυστικοβούτυρο τις οθόνες και εκπαίδευσαν τους παπαγάλους να τις χρησιμοποιήσουν, γλείφοντάς τες. Οι παπαγάλοι σε διάστημα μικρότερο της εβδομάδας έμαθαν , χωρίς το φυστικοβούτυρο πλέον, να ενεργοποιούν τις οθόνες αφής, και στη συνέχεια να επιλέγουν και τα "εικονίδια" που θα τους απέφεραν την "ανταμοιβή". Σίγουρα εντυπωσιακό αλλά είχε και συνέχεια. Συνεχίζοντας το πείραμα, οι ερευνητές έδειξαν στους παπαγάλους μια μαύρη μπάλα, η οποία κυλούσε από μια τραμπάλα και έπεφτε σε ένα από τα δύο κουτιά, που είχαν τοποθετήσει από κάτω. Οι παπαγάλοι έμαθαν να παρακολουθούν την μπάλα και να επιλέγουν το κουτί όπου ήταν κρυμμένη, παίρνοντας ως επιβράβευση φαγητό. Η ίδια διαδικασία επαναλήφθηκε σε μια οθόνη η οποία έδειχνε μια εικονική μπάλα και δύο κουτιά, από κάτω. Οι παπαγάλοι περίμεναν πως το πραγματικό κουτί θα περιείχε μέσα την εικονική μπάλα που κύλησε, υποδηλώνοντας πως πίστευαν ότι η διαδικασία που παρακολούθησαν στην οθόνη συνεχιζόταν στον πραγματικό κόσμο. Πάντως χρειάστηκαν ελάχιστο χρόνο να προσαρμοστούν και στην "εικονική" πραγματικότητα έστω και αν δεν την "κατανοούσαν".
Η ιστορία του Μπρους, του Κεα, δείχνει το ανώτερο επίπεδο σκέψης στο οποίο μπορούν να φτάσουν τα συγκεκριμένα πτηνά. Ο Μπρους όταν τον βρήκαν οι ερευνητές, μικρό, του έλειπε το άνω ράμφος, καθώς πιθανότατα πιάστηκε σε παγίδα για αρουραίους.
Πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα για αυτό το είδος, καθώς χρησιμοποιούν το μακρύ και κυρτό άνω ράμφος τους για να περιποιούνται τα φτερά τους, προκειμένου να ξεφορτωθούν παράσιτα και να απομακρύνουν τη βρωμιά και φυσικά για να τρώνε, και ο συγκεκριμένος τραυματισμός θα έπρεπε να αποβεί μοιραίος. Όμως, ο Μπρους βρήκε μία λύση.
Έμαθε μόνος του να σηκώνει βότσαλα σωστού μεγέθους, να τα κρατά ανάμεσα στη γλώσσα και το κάτω ράμφος του και να χτενίζει τo φτέρωμά του με την άκρη της πέτρας. Αρχικά, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο Μπρους δεν έπαιζε τυχαία με τα βότσαλα. Όταν σήκωνε ένα, 9 στις 10 φορές το χρησιμοποιούσε για να περιποιηθεί τα φτερά του. Όταν άφηνε να πέσει το βότσαλο, στο 95% των περιπτώσεων είτε το ξανασήκωνε, ή έπιανε ένα άλλο και συνέχιζε να «χτενίζει» το φτέρωμά του. Σταθερά σήκωνε βότσαλα του ίδιου μεγέθους, αντί να διαλέγει τυχαία. Το ίδιο συνέβαινε με τα βότσαλα που χρησιμοποιούσε ώστε να φέρνει στο στομα την τροφή του.
Ένα απ' τα τελευταία "κατορθώματα" μιας ομάδας Κεα στη Νεα Ζηλανδία ήρθε πρόσφατα στο φως της δημοσιότητας. Η Τροχαία της Νέας Ζηλανδίας πονοκεφάλιαζε εδώ και καιρό για τον φαρσέρ που μετακινεί τους κώνους της, όταν και έστησε κάμερες στις εισόδους ενός τούνελ για να τον πιάσει στα πράσα. Και τον έπιασε, μόνο που δεν ήταν αυτό που περίμενε. Όπως βλέπετε και στην φωτογραφία δεξιά, έκπληκτοι οι αστυνομικοί είδαν πως οι ένοχοι φαρσέρ ήταν μια ομάδα Κεα που επανατοποθετούσαν τους κώνους, κάνοντας δύσκολη τη ζωή των διερχόμενων οδηγών. Το κάνουν πιθανότατα ως παιχνίδι, είπαν οι επιστήμονες που μελετούν τις εκπληκτικές ικανότητές τους, και είναι μάλλον νεαρά αρσενικά αυτά που σκοτώνουν την ώρα τους φέρνοντας αναταραχή στην ανθρώπινη κίνηση. Παρατηρήθηκε μάλιστα πως καθε φορά διάλεγαν άλλους "συνδυασμούς" τοποθέτησης και απλά ... παρακολουθούσαν τις αντιδράσεις των οδηγών απο τους βράχους δίπλα στο δρόμο. Για να βάλει την ενέργειά τους σε σωστή κατεύθυνση, η Τροχαία της Νέας Ζηλανδίας συνεργάστηκε με επιστημονες και έστησε ένα πραγματικό γυμναστήριο παπαγάλων στην άκρη του δρόμου, μπας και αφήσουν τους κώνους ήσυχους. Πράγμα που συνέβη αλλά όχι σε βαθμό που να αφήσουν το αγαπημένο τους παιγνίδι. Ετσι πλεον οι παπαγάλοι Κεα εχουν απλά δύο επιλογές για να "παιξουν".
Είναι λοιπόν πανέξυπνα,χρησιμοποιούν και δημιουργούν εργαλεία ,έχουν κινηματογραφηθεί να το κανουν, στήνουν "σχέδια" και φυσικά φέρνουν κάποιες φορές μεγάλη αναστάτωση. Το άνοιγμα των κλειστών σακιδίων και των δοχείων απορριμμάτων, είναι μία εύκολη υπόθεση γι'αυτα τα πουλιά. Έχουν ακόρεστη περιέργεια, εξερευνούν τα πάντα στην επικράτειά τους, ιδιαίτερα ό,τι είναι καινούριο ή ασυνήθιστο. Αυτή η διερεύνηση δεν γίνεται μόνο με τα μάτια, αλλά θεωρούν απαραίτητο να εξετάζουν και να ψαχουλεύουν το αντικείμενο με τα πανίσχυρα ράμφη τους μέχρι να το βαρεθούν ή να το καταστρέψουν όπως ένα παιδί τα παιγνίδια του. Οι κέα προτιμούν να συγκεντρώνονται σε μέρη όπου έχουν ακροατήριο, όπως στα χιονοδρομικά κέντρα. Ο κλόουν των βουνών όπως επίσης αποκαλείται, θεωρείται ένα ακόμη αξιοθέατο για τους σκιέρ. Θέλουν παρέα και μάλιστα να συμμετάσχουν στη διασκέδαση, και συχνά ακολουθούν τους σκιερ στις καταβάσεις με χορευτικά άλματα, ζωντανοί και φανερά χαρούμενοι. Τους αρέσει πολύ να γλιστρούν στις χιονισμένες πλαγιές. Μάλιστα παρατηρήθηκε πως καθώς κατεβαίνουν, επιβραδύνουν ανοίγοντας τα πέλματά τους σε σχήμα V μιμούμενοι τους σκιέρ με τα πέδιλά τους και υπενθυμίζοντας με θράσος ότι το χιόνι δεν είναι απόλαυση μόνο για τους ανθρώπους. Η αγάπη τους για τις σκανταλιές και για τα έξυπνα αστεία μπορεί να προκαλέσει από μια απλή ενόχληση μέχρι μια μικρή καταστροφή.
Ακόμη και τα σχοινιά πρέπει να αντικατασταθούν από σύρματα γιατί τα κόβουν για πλάκα. Οι κάδοι απορριμμάτων όπως είπαμε είναι το συνηθισμένο θύμα από τους κέα κυρίως λόγω αναζήτησης κάποιου "σνακ". Πρέπει να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα προκειμένου να προστατεύουν οι αποσκευές ,και οι αφύλαχτες φωτογραφικές μηχανές, γίνονται γρήγορα το επόμενο καινούριο παιχνίδι των κέα. Σίγουρα μπαίνοντας στην περιοχή τους είναι σαν να μπαίνεις στην περιοχή μιας "συμμορίας" που θεωρεί τα υπάρχοντά σου παιγνίδι τους. Οι επισκέπτες των βιοτόπων των Κεα, πρέπει να προστατεύουν τα αυτοκίνητά τους σκεπάζοντάς τα με κατάλληλο κάλυμμα. Οι κέα θεωρούν απολύτως αναγκαίο να ελέγξουν την ποιότητα και την ανθεκτικότητα όλων των αυτοκινήτων,ίσως να μην εμπιστεύονται την κρίση των εταιριών. Τίποτα δεν τους αρέσει περισσότερο από το να καταστρέφουν υαλοκαθαριστήρες, ελαστικές ταινίες, ή να σπάζουν τα πλαστικά φανάρια. Και το κάνουν πανεύκολα με τα πανίσχυρα ράμφη τους, χοροπηδώντας μετά χαρούμενοι για τη "σκανταλιά" και "συγχαίροντας" ο ένας τον άλλον.
Αν ξεχαστεί ανοιχτό κάποιο παράθυρο αυτοκινήτου, τότε η καταστροφική συμμορία των κέα θα κάνει κατάληψη. Θα μπουν μέσα στο αυτοκίνητο και στριγκλίζοντας χαρούμενα θα καταστρέψουν μεθοδικά οτιδήποτε δεν προστατεύεται. Αρκετά "πετυχημένα", οι κέα αποκαλούνται η μόνη προστατευόμενη συμμορία της Νέας Ζηλανδίας. Με τα πανίσχυρα ράμφη τους, μπορούν να ξεσκίσουν μια σκηνή κάνοντάς την κουρέλια. Αυτό που κάποτε ήταν υπνόσακος, μπορεί εν ριπή οφθαλμού να γίνει φτερά και πούπουλα. Οτιδήποτε έχει στρογγυλό σχήμα είναι το ιδανικό αντικείμενο για να κατρακυλήσει στον κοντινότερο λόφο. Οτιδήποτε γυαλίζει γίνεται πολύτιμο απόκτημά τους. Τα κορδόνια των παπουτσιών είναι από τα πιο αστεία παιχνίδια τους. Ένα άλλο παιχνίδι που απολαμβάνουν είναι να αρπάζουν αντικείμενα και να τα πετάνε από μεγάλο ύψος, επειδή είναι προφανώς αστείο να τα βλέπουν να πέφτουν. Εχουν παρατηρηθεί να παίζουν μέχρι και κανονικό χιονοπόλεμο (φωτο αριστερά) φτιάχνοντας, πιάνοντας και πετώντας μπάλες χιονιού ο ένας στον άλλον και απολαμβάνοντας το.
Όλα αυτά δείχνουν έναν αρκετά έξυπνο παπαγάλο, ο οποίος πέρα απ' το "παιγνίδι" ξέρει και μπορεί να υπερασπιστεί και την περιοχή του,και η ικανότητα του να συλλογίζεται, να λύνει και να αποφασίζει για τα προβλήματα βάσει δεδομένων τον κάνουν όντως "αξιοσημείωτο". Στη δεκαετία του 1970, το kea έλαβε μερική προστασία μετά από απογραφή που μέτρησε μόνο 5.000 πουλιά και μειούμενη τάση. Η κυβέρνηση συμφώνησε να διερευνήσει τυχόν αναφορές για προβληματικά πουλιά και να τα απομακρύνει από τη γη καθώς οι αγρότες το κυνηγούσαν επειδή έκανε επιθέσεις σε γιδοπρόβατα,κυνήγι όμως που είχε ξεφύγει από κάθε μέτρο.Το 1986 δόθηκε πλήρης προστασία βάσει του νόμου περί άγριας ζωής του 1953.
Παρά το γεγονός ότι ταξινομούνται ως Εθνικά Κινδυνεύοντα στο Σύστημα Ταξινόμησης Απειλών της Νέας Ζηλανδίας και κινδυνεύουν στην Κόκκινη Λίστα της IUCN και επιπλέον προστατεύονται από το νόμο, τα kea εξακολουθούν να πυροβολούνται εσκεμμένα,με κύρια δικαιολογία τις καταστροφές ή την
"πιθανότητα" καταστροφών. Πόσο έχει "ξεφύγει" η κατάσταση; Αρκετά καθως τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι δεν έχουμε όρια. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ένας κάτοικος του Fox Glacier σκότωσε 33 kea στο πάρκινγκ της πόλης και το 2008, δύο kea που έτρωγαν πυροβολήθηκαν στο Arthur's Pass και καρφώθηκαν σε μια πινακίδα σαν "παραδειγματισμός". Μια μελέτη των αριθμών kea στο Εθνικό Πάρκο Nelson Lakes έδειξε σημαντική μείωση του πληθυσμού μεταξύ 1999 και 2009, που προκλήθηκε κυρίως από τη θήρευση των αυγών και των νεοσσών kea. Η δηλητηρίαση από μόλυβδο, ως επί το πλείστον από στέγες κτιρίων/δομικών υλικών, είναι επίσης σημαντική αιτία πρόωρων θανάτων. Έρευνα σχετικά με την τοξικότητα του μολύβδου σε kea που ζουν στο Aoraki / Mount Cook διαπίστωσε ότι από τα 38 ζωντανά kea που δοκιμάστηκαν όλα βρέθηκαν να έχουν ανιχνεύσιμα επίπεδα μολύβδου στο αίμα,σε 26 απο τα 38 θεωρούνται επικίνδυνα υψηλά. Η πρόσθετη ανάλυση 15 νεκρών kea που στάλθηκαν στο Πανεπιστήμιο Massey για διαγνωστική παθολογία βρήκε 9 πτώματα στα 15 με επίπεδα μολύβδου στο αίμα σύμφωνα με την πρόκληση του θανάτου.
Φυσικά και γίνεται αντιληπτο πως προκαλουν ζημιες,ομως απλα υπερασπιζονται το χώρο τους που θελουμε να καταλαβουμε , πολλές φορές αυθαίρετα. Δε πρεπει να μας ξαφνιάζει το γεγονός πως ενα τοσο εξυπνο είδος εχει τρόπους "άμυνας". Ούτε πως μας θεωρούν δυνάμει εχθρούς τους. Ξέρουμε πως εχουν δίκιο.
Φυσικά αυτα τα πανέξυπνα πουλια εχουν και μεγαλη επιρροή στη ζωή των κατοίκων. Το kea εμφανίστηκε στην πίσω πλευρά του χαρτονομίσματος των 10 δολαρίων της Νέας Ζηλανδίας μεταξύ 1967 και 1992. Kea είναι οι πρωταγωνιστές στα μυθιστορήματα του Νεοζηλανδού συγγραφέα Philip Temple, Beak of the Moon (1981) και Dark of the Moon (1993), αφηγούνται αντίστοιχα τις πρώτες συναντήσεις μιας ομάδας kea με ανθρώπους την εποχή του αποικισμού του South Island. Ο Sentient Kea εμφανίζεται επίσης ως εξέχοντας χαρακτήρας στο μυθιστόρημα του Orson Scott Card The Last Shadow. Επίσης το νεότερο τμήμα των Προσκόπων της Νέας Ζηλανδίας (γνωστό ως Beavers στο Ηνωμένο Βασίλειο και Joeys στην Αυστραλία) πήρε το όνομά του από το πουλί. Τέλος στο βιντεοπαιχνίδι Dwarf Fortress, τα kea είναι ένα από τα πολλά είδη ζώων που θα κλέψουν τα αντικείμενα του παίκτη.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου