Tocororo - Καρδιά που χτυπά μόνο ελεύθερη

Tο σημερινό άρθρο αφορά το εντυπωσιακό Priotelus Temnurus, ή Cuban Trogon ή απλά Tocororo, ενα πολυχρωμο πουλί που είναι και εθνικό πτηνό της Κούβας και ένα από τα εθνικά σύμβολα της χώρας (μαζί με το butterfly flower,τον βασιλικό φοίνικα και την ίδια την σημαία της Κούβας). 

Το "κοινό" του όνομα (Tocororo) είναι απλά ηχομιμητικό της κλήσης του πουλιού που ακούγεται σαν ""toco-toco-tocoro-tocoro". Σε ορισμένα μέρη του νησιού, ιδιαίτερα στο ανατολικό μισό, είναι γνωστό με το όνομα guatiní,ενώ βρίσκουμε και το όνομα Tocoloro επίσης ηχομιμητικό, ίσως παραφθορά του πρώτου, με τον τροπο που το άκουσαν καποιοι άλλοι άνθρωποι. 

Το tocororo ζει μόνο στην Κούβα,στο κύριο νησί και μερικά μικρότερα νησιά όπως το Guanaja Cay, το Isla de la Juventud y Sabinal Cay.Eίναι "ξάδερφος" του επίσης εξωτικού quetzal. Ζει σε υγρά, ξηρά και δευτερεύοντα τροπικά δάση της Κούβας. Εντοπίζεται επίσης σε θαμνώδεις εκτάσεις κοντά σε συγκεντρώσεις υδάτων. Εντοπίζεται συχνά σε ψηλά και πυκνά πευκοδάση στο νησί της Κούβας. Υπάρχει και το συγγενικό είδος Priotelus roseigaster που ζει στο νησί της Ισπανιόλας που μοιράζεται η Αϊτή και η γειτονική Δομινικανή Δημοκρατία και είναι εκ των εθνικών "πτηνων" της Αϊτής.

Σε αυτούς τους οικοτόπους, προτιμά τις σκιερές περιοχές. Ενώ είναι ευρέως διαδεδομένα σε όλους αυτούς τους βιότοπους, αυτά τα πουλιά είναι πιο κοινά σε ορεινές περιοχές. Για τους Κουβανούς το κελαηδισμά του ειναι φορέας καλής τύχης και ευτυχίας. Επιπλέον αποτελούν επιβεβαιωμένα  δείκτη, που αντανακλά την υγεία του τροπικού δασικού οικοσυστήματος της Κούβας.

Είναι χαρακτηριστικά πολύχρωμο με πράσινη πλάτη, μπλε στέμμα στην κορυφή της κεφαλής, κόκκινη κοιλιά και ράμφος και λευκό λαιμό και στήθος.
Τα χρώματά του είναι παρόμοια με αυτά της κουβανικής σημαίας, γι' αυτό και επιλέχθηκε να είναι το εθνικό πουλί της Κούβας. Έχει μια μακριά χνουδωτή ουρά που είναι μοναδική μεταξύ των trogons,την οικογένεια στην οποία έχει ταξινομηθεί. Η ουρά του Tocororo,ένα απο τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα αποτελείται από μακριά, μυτερά φτερά που όταν ανοίγουν θυμίζουν σχήμα πριονιού. 
Τα μάτια τους είναι κόκκινα, ενώ το ράμφος είναι μαύρο στην κορυφή και κόκκινο στο κάτω μέρος. Τα νύχια τους είναι παρόμοια με εκείνα των πτηνών της οικογένειας Trogonidae.
Λέγεται πως υπάρχει σεξουαλικός διμορφισμός σε κάποιες περιπτώσεις που επιτρέπει να διαχωρίζουμε οπτικά τα αρσενικά από τα θηλυκά. Τα θηλυκά μπορούν λοιπόν να αναγνωριστούν επειδή το στήθος τους είναι επίσης κόκκινο, όπως η κοιλιά και όχι λευκό όπως αυτό των αρσενικών. 
Από το ράμφος μέχρι την ουρά, αυτό το πουλί είναι 25-28 εκατοστά. Κατά την πτήση, ταξιδεύουν σε ζευγάρια δημιουργώντας μεγάλο θόρυβο λόγω της τραχιάς, άχαρης τεχνικής που ακολουθούν κατά την πτήση κυρίως στην απογείωση.

Γενικά αναφέρεται ότι το Tocororo είναι ένα ήσυχο πουλί. Περνάει μεγάλο μέρος της ημέρας στηριζόμενο σε ένα κλαδί, με το λαιμό του σκυμμένο, μισοκοιμισμένο αλλά στην πραγματικότητα πάντα σε εγρήγορση (όπως άλλωστε τα περισσότερα πτηνά). Είναι μοναχικά και δεν σχηματίζουν σμήνη.

Στην πραγματικότητα, κινείται μόνο για να τραφεί, τότε είναι που δείχνει ότι είναι ικανό για γρήγορες πτήσεις και ευκίνητες κινήσεις. Τρέφεται με φρούτα και μικρά έντομα. Ενίοτε τιμάει και το νέκταρ λουλουδιών.

Η αναπαραγωγή και η ανατροφή των μικρών είναι δουλειά και των δύο φύλων. Το θηλυκό του Tocororo γεννά τα αυγά του μεταξύ των μηνών Απριλίου και Ιουλίου, κάθε φορά ομάδες 3 ή 4 αυγών. Το χρώμα του αυγού είναι συνήθως λευκό με γαλαζωπή απόχρωση. Η περίοδος επώασης για τα αυγά είναι περίπου 19 ημέρες. 
Εχουν τη συνήθεια να "καταλαμβάνουν" για την αναπαραγωγή συνήθως εγκαταλελειμμένες φωλιές άλλων πτηνών, ειδικά αυτές των δρυοκολαπτών για να κάνουν τα αυγά τους. Τα αυγά επωάζονται αδιάκριτα τόσο από το αρσενικό όσο και από το θηλυκό. Μετά τη γέννηση, το έργο της σίτισης των μικρών μοιράζεται επίσης και στα δύο φύλα. Τα μικρά 18-20 μέρες μετα την εκκόλαψη αφήνουν τη φωλιά.

Το Τοκορορο δεν εξημερώνεται, και σε περίπτωση που αιχμαλωτιστεί σύντομα πεθαίνει καθώς του είναι αδύνατο να ζήσει σε κλουβί.Αυτός είναι ακόμα ένας λόγος που οι Κουβανοί το επέλεξαν ως εθνικό τους σύμβολο. Πολύ συχνά εμείς οι άνθρωποι παίρνουμε τα χαρακτηριστικά που ζηλεύουμε από άλλα πλάσματα της φύσης. Έτσι οι Κουβανοί το "επέλεξαν" θεωρώντας πως αντικατοπτρίζει την αβίαστη δίψα για ελευθερία, κυριαρχία και αξιοπρέπεια του λαού της Κούβας. Πολλές κουβανέζικες επιχειρήσεις, οργανώσεις και εστιατόρια περιλαμβάνουν τη λέξη Τοκορορο στα ονόματά τους. Ταινίες, κινούμενα σχέδια, ποίηση και λογοτεχνία από την Κούβα χρησιμοποιούν το Τοκορορο ως εικόνα και χαρακτήρα.

Ο περιορισμός του πτηνού οδηγεί σε κατάθλιψη, επιθετική συμπεριφορά και αυτοτραυματισμούς (χτυπιέται στα κάγκελα για να ελευθερωθεί) που μαζί με την άρνηση τροφής πολλές φορές οδηγεί τελικά στο θάνατο.Δεν ανέχεται καθόλου τον περιορισμό. 

Κάτι που ισχύει πάνω κάτω για τα περισσότερα πουλιά, άσχετα αν αυτά που εμείς "δημιουργήσαμε" ήδη σκλαβωμένα απλά το αντέχουν στωϊκά γιατί δεν γνωρίζουν την έννοια της ελευθερίας.

Ίσως κάποτε γράψω και ένα άρθρο για το πόσο αντίθετος είμαι στην "δημιουργία" και την "εκτροφή" πετ γενικότερα και πουλιών ειδικότερα. Θεωρώ πως είναι απάνθρωπη πρακτική που απλά διαιωνίζει και γιγαντώνει υπάρχοντα προβλήματα και δημιουργεί καινούρια.

Επιστροφή στο πτηνό μας τώρα.Η κουβανική κυβέρνηση ενέκρινε νόμο το 1999 που απαγόρευε τόσο το κυνήγι όσο και τη σύλληψη του Τοκορόρο. Αν και το είδος δεν κινδυνεύει ή απειλείται με
εξαφάνιση, θεωρείται προστατευόμενο εξωτικό πουλί.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό το μέτρο νομικής προστασίας είναι περισσότερο συμβολικό παρά πρακτικό, αφού το Tocororo είναι ένα από τα πιο αγαπημένα και σεβαστά ζώα της πανίδας της χώρας. Οι Κουβανοί αγαπούν το Tocororo όχι μόνο για την ομορφιά και το τραγούδι του, αλλά και για την ιδιότητά του ως Εθνικού Πουλιού, σύμβολο της κουβανικής ταυτότητας. Το να βλάψεις αυτό το πουλί θεωρείται προσβολή για τη χώρα. Και θα συμπληρώσω πως γενικά το να βλάπτεις τα πλάσματα της φύσης είναι προσβολή και ύβρις προς αυτή. Κάτι που ως είδος δυστυχώς το συνηθίζουμε.


Σχόλια