Potoo,νυχτερινές ιστορίες του φεγγαριού

Παράξενα, νυκτόβια πουλιά που σπάνια συναντώνται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το Potoo Bird αποκαλύπτει την παρουσία του με απόκοσμες κλήσεις που μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις κάνοντας τους ανθρώπους να το θεωρούν οιωνό. 

Πάμε λοιπον, ένα μικρό κείμενο,  για να γνωρίσουμε αυτό το περίεργο πλάσμα και ίσως άγνωστο σε πολλούς τον Νυκτίβιο. Νυκτίβιος, ξενιστί Potoo.Yπαρχουν 7 είδη στο γένος και παμε να δούμε μερικά πράγματα για αυτά. 

Εκτός απ' το οτι μοιάζουν κάπως τρομακτικά.Και παράξενα.Και "διαφορετικά".Καπως εξωγήινα, κάπως σαν πρωταγωνιστές σε θρίλερ. Έχουν κι αυτά όμως τις ιστορίες τους. Νυχτερινές.

Τα συναντάμε στην Κεντρική και Νότια Αμερική κατά μήκος της λεκάνης του Αμαζονίου. Κάποτε υπήρξαν σε όλο τον κόσμο. Απολιθώματα Potoo βρέθηκαν στη Γαλλία και τη Γερμανία και χρονολογούνται περίπου 40 εκατομμύρια χρόνια πριν. Υπάρχουν επτά διαφορετικά γνωστά είδη Potoo, και μερικά από αυτά διαφέρουν πάρα πολύ. Τα δύο πιο κοινά είναι το Great potoo  και το Common potoo. 

Πρόκειται για αξιοπερίεργα και μοναδικά πλάσματα όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό απλά κοιτώντας τα. Είναι εξαιρετικά μυστηριώδη και ακόμα όχι επαρκώς μελετημένα.
Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τα potoos. Οι ορνιθολόγοι δεν είναι σίγουροι πόσο χρονών είναι όταν αρχίζουν να αναπαράγονται, πόσο μακριά διασκορπίζονται τα νεαρά potoos όταν φεύγουν από τη φωλιά ή πόσο καιρό ζουν αυτά τα πουλιά. Για παράδειγμα δεν ειναι γνωστη ακόμα η μέση διάρκεια ζωής τους. Έχει προταθεί ότι ζουν περίπου 12-14 χρόνια, αλλά αυτή είναι απλώς μια μορφωμένη εικασία που βασίζεται στη διάρκεια ζωής παρόμοιων ειδών. Υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά που δεν γνωρίζουμε για το potoos κάτι που εντείνει το μυστήριο γύρω απ' αυτά τα πουλιά.

Είναι νυκτόβια. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο δραστήρια κατά τη διάρκεια της νύχτας και συνήθως κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κυνηγούν και τρέφονται αποκλειστικά τη νύχτα.Τρώνε κυρίως έντομα αλλά καμια φορα και τρωκτικά και μικρα πουλια. 

Ένας πλήρης σκελετός του γένους Paraprefica βρέθηκε στο Messel της Γερμανίας. Είχε χαρακτηριστικά κρανίου και ποδιών παρόμοια με εκείνα των σύγχρονων potoo, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να ήταν πρώιμος στενός συγγενής των σύγχρονων potoo. 

Επειδή τα μόνα απολιθώματα εκτός από αυτά τα αρχαία που έχουν βρεθεί είναι πρόσφατα εξαφανισμένων ειδών, είναι άγνωστο αν η οικογένεια είχε κάποτε παγκόσμια κατανομή η οποία συρρικνώθηκε ή αν η κατανομή της οικογένειας περιοριζόταν αρχικά στον Παλαιό Κόσμο και έχει μετατοπιστεί στον Νέο Κόσμο.

Συνεχίζουμε με τις παραξενιές.Έχουν μάτια που είναι πολύ μεγάλα και προεξέχουν από το κεφάλι τους να είναι κινούμενα σχέδια. Ακόμα ένα χαρακτηριστικό  στα μάτια του Common potoo είναι πως την ημέρα είναι κίτρινα, αλλά τη νύχτα, γίνονται πορτοκαλί. 

Το Common Potoo ακόμα και όταν κλείνει τα μάτια του μπορεί να εντοπίσει την παρουσία σας. Αυτο συμβαίνει διότι έχει μικρές στενές σχισμες στη βάση των βλεφάρων που τους επιτρέπουν να βλεπουν κυριολεκτικά "με τα ματια κλειστά". Δεν είναι γνωστό αν έχουν πλήρη όραση μέσα από τις σχισμές ή αν οι σχισμές χρησιμεύουν απλώς ως ένα είδος γενικού συστήματος προειδοποίησης για αλλαγές στα φώτα και τις σκιές. Ετσι είναι εξαιρετικά δύσκολο να αιφνιδιάσεις ένα τέτοιο πουλί.Οι σχισμές στη βάση των βλεφάρων τους βοηθούν να αισθανθούν την κίνηση οπως και να εντοπίσουν τις σκιές που πλησιάζουν όταν κοιμούνται.Μπορεις να τα πλησιασεις αλλα παρακολουθουν κάθε σου κίνηση,έτοιμα να αντιδράσουν. 

Τα μάτια τους δεν είναι το μόνο περίεργο χαρακτηριστικό που έχουν αυτά τα πουλιά.Έχουν τεράστιο άνοιγμα στόματος, παρά τα σχετικά μικρά ράμφη.Αυτό το χαρακτηριστικό είναι απαραίτητο για την επιβίωσή τους.

Αυτό τα βοηθά να κυνηγούν και να τρέφονται στο πολύ σκοτεινό τροπικό δάσος. Όταν κυνηγούν, χρησιμοποιούν τα μεγάλα στόματά τους σαν δίχτυ.Τα  βοηθά να πιάσουν περισσότερα έντομα, όπως σκώρους, σκαθάρια και άλλα,όταν είναι σκοτεινά. Καμια φορά αυτο το "διχτυ" εκτος απο έντομα "πιανει" και μικρα πουλιά ή και νυχτερίδες τα οποία επίσης καταβροχθίζονται. Τα Potoos ΔΕΝ είναι κουκουβάγιες , αν και αυτή η ερώτηση είναι αρκετά συχνή. Η πιο προφανής διαφορά μεταξύ των potoos και των κουκουβάγιων είναι ο τρόπος που κυνηγούν. Οι κουκουβάγιες τεντώνουν τα πόδια τους και χρησιμοποιούν τα νύχια τους για να πιάσουν, να σκοτώσουν και να μεταφέρουν τη λεία τους πίσω στα λημέρια τους. Μπορεί περιστασιακά να αρπάξουν κάτι από τον αέρα, αλλά θα κυνηγήσουν επίσης μικρά πλάσματα που τρέχουν στο έδαφος. Αντιθέτως, όπως περιγράψαμε και παραπάνω τα Potoos σχεδόν πάντα πιάνουν τη λεία τους στον αέρα. Επίσης δεν έχουν τους χαρακτηριστικούς "δίσκους" της κουκουβάγιας γύρω απο τα μάτια. Τώρα λοιπόν μπορείτε εύκολα να τα ξεχωρίσετε. Αν θέλετε.

Αυτά τα πλάσματα μπορεί να ακούγονται περίεργα ή τρομακτικά, αλλά στην πραγματικότητα, είναι αρκετά τεμπέλικα πουλιά. Τείνουν να έχουν συγκεκριμένα σημεία ή δέντρα όπου κάθονται και συνήθως δεν θα πάνε πολύ μακριά από το κούτσουρο τους. Γι'αυτό και άλλωστε έχουν αναπτύξει το καμουφλάζ σε μέγιστο βαθμό ώστε να είναι κατα το δυνατόν προστατευμένα στην ακινησία τους.

Είναι λοιπόν τα potoo φιλικά; Η σύντομη απάντηση είναι «όχι». Η μακροσκελής απάντηση είναι «εξαρτάται». Τα Potoo δεν είναι βίαια ή επιθετικά πουλιά, επομένως δεν χρειάζεται να ανησυχείτε μήπως σας επιτεθούν εάν τολμήσετε να πλησιάσετε πολύ κοντά στις φωλιές τους. Ωστόσο, θα ήταν δύσκολο να τα αποκαλούσαμε φιλικα. Είναι ντροπαλά, μυστικά πλάσματα που τους αρέσει να καμουφλάρονται στα δέντρα και όταν αισθάνονται έναν πιθανό αρπακτικό, το πρώτο τους ένστικτο είναι να κρυφτούν.

Τα Potoo λοιπόν δεν είναι επιθετικά. Για παράδειγμα όταν απειληθούν θα προσπαθήσουν να ενσωματωθούν στο περιβάλλον τους και να ξεφύγουν από την προσοχή αντί να εμπλακούν στον κίνδυνο. Υπάρχουν δύο εξαιρέσεις σε αυτό: τα great potoos και τα common potoos. Και τα δύο είδη θα επιδείξουν συμπεριφορά mobbing όταν έχουν επαρκή αριθμό για να πάρουν θέση. Συμπεριφορά mobbing  είναι όταν τα πουλιά περικυκλώνουν ένα αρπακτικό ενώ κάνουν δυνατούς θορύβους και σκύβουν, τριγυρίζουν, ακόμη και του επιτίθενται. Το mobbing λειτουργεί μόνο όταν τα potoos συνεργάζονται ως ομάδα, επομένως είναι σπάνιο. Τα Potoos είναι μοναχικά από τη φύση τους. Ωστόσο, συμβαίνει.

Επίσης έχει αποδειχθεί πως είναι πιο ευτυχισμένα σε μονογαμικές σχέσεις. Μπορεί να έχουν στην αρχή της ζωής τους αρκετές σχέσεις αλλά όταν βρουν τον κατάλληλο σύντροφο θα μείνουν με αυτόν μια ζωή. Οχι σαν κάτι μαντραχαλάδες,ονόματα δε λεμε υπολήψεις δε θίγουμε που καβλαντίζουνε στα σόσιαλ. Ξέρετε εσείς.

Τα μωρά παραμένουν στη φωλιά για περίπου δύο μήνες μετά την εκκόλαψη χωρίς αυτό να είναι όπως γράψαμε απόλυτα σίγουρο. Τα Potoos είναι μονογαμικα και και οι δύο γονείς μοιράζονται τις ευθύνες για την επώαση του αυγού και την ανατροφή του νεοσσού. Η οικογένεια δεν κατασκευάζει κανενός είδους φωλιά, αντίθετα, γεννά το μόνο αυγό σε μια κοιλότητα σε ένα κλαδί ή στην κορυφή ενός σάπιου κολοβώματος δέντρου. Το αυγό είναι λευκό με μωβ-καφέ κηλίδες. Ο ένας γονέας, συχνότερα το αρσενικό, επωάζει το αυγό κατά τη διάρκεια της ημέρας και στη συνέχεια τα καθήκοντα μοιράζονται κατά τη διάρκεια της νύχτας. 

Οι αλλαγές που γίνονται το βράδυ για την ανακούφιση των γονέων που επωάζουν και των νεοσσών δεν είναι συχνές για να ελαχιστοποιηθεί η προσοχή στη φωλιά, καθώς τα potoos εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από το καμουφλάζ για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και τη θέση φωλιάς τους από τα αρπακτικά.

Ο νεοσσός εκκολάπτεται περίπου ένα μήνα μετά την ωοτοκία και η φάση φωλιάσματος είναι περίπου δύο μήνες, ένα σημαντικό χρονικό διάστημα για ένα στεριανό πτηνό. Το φτέρωμα των potoos που φωλιάζουν είναι λευκό και όταν είναι πολύ μεγάλα για να κρυφτούν κάτω από τους γονείς τους, υιοθετούν την ίδια θέση ακινησίας με τους γονείς τους, που μοιάζει με συστάδες μύκητα ή με κολοβωμένα κούτσουρα.

Πέρα απ' οσα είπαμε παραπάνω για τις συμπεριφορές άμυνας, αυτές ρυθμίζονται αναλόγως όταν υπάρχει μικρό στην φωλιά ή άλλες "έκτακτες" καταστάσεις. Οι συμπεριφορές που περιγράφονται παραπάνω υποδηλώνουν άλλωστε ότι το potoo υιοθετεί διαφορετικές αμυντικές στρατηγικές για να ταιριάζει στις περιστάσεις του. 

Για ένα μοναχικό potoo ή για έναν γονέα με μικρά, με ένα πιθανό αρπακτικό κοντά στη φωλιά, το πουλί προσπαθεί να αποφύγει τον εντοπισμό παραμένοντας ακίνητο και βασιζόμενο στο καμουφλάζ. 

Εάν είναι αναποτελεσματικό, το potoo σπάει το κάλυμμα και προσπαθεί να εκφοβίσει το αρπακτικό ανοίγοντας το ράμφος και τα μάτια του ορθάνοιχτα ενώ φωνάζει ή απλώς πετάει μακριά. Τα νυχτερινά αρπακτικά βασίζονται λιγότερο στην όραση για τον εντοπισμό του θηράματος, επομένως μπορεί να απαιτείται διαφορετική στρατηγική τη νύχτα. 

Μερικά φοβιστικά facts για να μη του τσαλακώσουμε εντελώς το "αγριο" στυλ του.Το Great potoo έχει έναν ξεχωριστό και αρκετά παράξενο έως "φοβιστικό" φωνητικό ήχο. Οι επιστήμονες το περιέγραψαν ως έναν δυνατό ήχο «baaaaao» που μοιάζει με τίγρη ή βάτραχο. Ακούγονται σε απόσταση και συνήθως είναι πιο φωνακλάδικα τις φεγγαρόλουστες νύχτες. Όπως το Great potoo, το Common potoo έχει επίσης ενα ξεχωριστό και τρομακτικό κάλεσμα. Αλλά τα φωνητικά του είναι πολύ πιο μελαγχολικά.Όσοι το άκουσαν το περιγράφουν ως έναν τρομερά όμορφο ήχο θρήνου που ξεκινά δυνατά και ψηλά, πριν σταδιακά πέσει. Επειδή οι ήχοι αυτων των πουλιών ακούγονται δυνατότερα και συχνότερα τις νύχτες με ολόγιομο φεγγάρι,αντιλαμβάνεστε σε συνδυασμό με το παρουσιαστικό του τι ιστορίες έχουν "υφανθεί" γύρω απ' αυτο το πουλί.

Πάντως οι άνθρωποι του Ισημερινού εχουν κι ενα παραμύθι για την κραυγή του potoo.

Προέρχεται από ένα θλιβερό πνεύμα που είναι ερωτευμένο με το φεγγάρι. Ο θρύλος λέει ότι ένας άντρας τσακώθηκε με τη γυναίκα του και έφυγε προς τον ουρανό. 

Αυτή προσπάθησε να τον ακολουθήσει, αλλά έπεσε πίσω στη γη και μεταμορφώθηκε σε ένα πουλί, και αυτός στο φεγγάρι. Χωρίς να μπορέσει να φτάσει ξανά στην αγάπη της, περνά τις νύχτες της φωνάζοντας στο φεγγάρι. 

Υπάρχουν πολλές ιστορίες και δεισιδαιμονίες για τα potoos καθώς τόσο η απόκοσμη εμφάνιση, όσο και οι πιο απόκοσμες φωνές τους βοηθουν αρκετά σε αυτό. Για παράδειγμα, θεωρείται κακή τύχη να τα κοροϊδεύεις, παρόλο που έχουν τόσο άγρια ​​εμφάνιση. Η κραυγή του potoo θεωρείται επίσης ως κακός οιωνός. συνδέεται με πράγματα όπως ο θάνατος, η καταστροφή και οι τραγικοί εραστές. Αποτελούν για τους Λατινοαμερικάνους ένα είδος "χαροπούλια" οπως λεμε κι εδώ.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν μερικά μέρη όπου τα potoo θεωρούνται χρήσιμα ή πολύτιμα πλάσματα. Στη Βραζιλία, θεωρούνται σύμβολα αγνότητας, επομένως χρησιμοποιούνται σε τελετές και τελετουργίες για να ενισχύσουν τους ανθρώπους ενάντια στην αποπλάνηση και το κακό.

Όπως έχουμε ήδη πει  είναι και μάστορες στο καμουφλαζ.Βοηθούν και τα χρώματά τους σε αυτό.Κάθονται στο δέντρο τους,κλείνουν τα μάτια τους φουντώνουν τα φτερά στο κεφάλι τους για να μοιάζουν με ένα σπασμένο κλαδί δέντρου. 

Εχει παρατηρηθεί ότι τα Rufous potoo έχουν επιπλέον λίπος γύρω από τις κοιλιακές τους κοιλότητες. Αυτό μπορεί λειτουργεί ως "αποθήκη ενέργειας"  για βροχερές ή χωρίς φεγγάρι νύχτες όταν το κυνήγι είναι δύσκολο ή μπορεί να συντηρεί τα πουλιά όταν επωάζουν τα αυγά τους για μεγάλες χρονικές περιόδους. Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι απόδειξη ότι είναι βιολογικά εξοπλισμένα για να επιβιώσουν για τουλάχιστον σύντομες περιόδους χωρίς φαγητό.

Λόγω του μυστηρίου που αποπνέουν και του παρουσιαστικού τους, στις λαϊκές παραδόσεις πιστεύεται ότι τα φτερά ενός potoo περιέχουν μαγικές δυνάμεις και θεωρούνται "τρόπαιο" ακόμα και ως 

βαλσαμωμένα εκθέματα.  Εξ αιτίας αυτων των προλήψεων κυνηγήθηκαν (και σε πολλές περιοχές κυνηγιούνται ακόμα) αλύπητα,καθώς δυστυχώς το είδος μας δεν ανέχεται ούτε το "διαφορετικό" ούτε κάτι  που το τρομάζει. 

Αν και κανένα από τα potoo δεν θεωρείται άμεσα απειλούμενο,ωστόσο υπάρχει λόγος ανησυχίας. Και τα επτά γνωστά είδη παρουσιάζουν μείωση πληθυσμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, γνωρίζουμε ότι η απώλεια οικοτόπων είναι υπεύθυνη για αυτές τις πτώσεις. Ωστόσο, οι απαντήσεις παραμένουν άπιαστες για λιγότερο γνωστά είδη όπως το Potoo των Άνδεων. Η American Bird Conservancy και άλλες τοπικές οργανώσεις για τη διατήρηση του είδους έχουν δημιουργήσει και επεκτείνουν 38 καταφύγια πουλιών σε 10 χώρες που παρέχουν ενδιαίτημα για όλα τα είδη potoo.