Columbina cyanopis - Ένα παραμύθι για τα Χριστουγεννα

Μοιαζει σαν παραμύθι με καλό τέλος κι έτσι κάπως το τιτλοφόρησα. Παραμύθι για ένα περιστέρι, η ιστορία του Blue-eyed Ground-Dove (Columbina cyanopis). Ενός πουλιού που εξαφανίστηκε, ξαναβρέθηκε από την παρατηρητικότητα και την "τρέλα" ενός επιστήμονα,έγινε αγώνας για να ανακάμψει και η προσπάθεια συνεχίζεται. Ας το δούμε απ' την αρχή.

Μιά φορά κι έναν καιρό λοιπόν. Όλα ξεκινούν τον Ιούνιο του 2015 όταν ο ορνιθολόγος Rafael Besa εργαζόταν σε μια έκταση σαβάνας στη βραζιλιάνικη πολιτεία Minas Gerais,όταν άκουσε ένα κελάηδημα που δεν αναγνώρισε.Ο Besa ηχογράφησε την φωνή  για να δει αν θα μπορούσε κάνει το μυστηριώδες πτηνό να εμφανιστεί. Η τακτική λειτούργησε. Λίγο μετά την αναπαραγωγή της ηχογράφησης,εμφανίστηκε δειλά δειλά , ψάχνοντας, ένα πουλί που μοιάζει με περιστέρι που ο Besa δεν είχε ξαναδεί. Βγάζοντας μερικές φωτό,είδε ότι το πουλί ήταν μικρό, με ένα καστανό κοκκινωπό σώμα και αρκετές μπλε "κουκίδες" συγκεντρωμένες στο φτερό. 

Από τις φωτογραφίες, αναγνώρισε το πουλί και σοκαρίστηκε. Ήταν σαφώς Ground Dove Columbina, ένα είδος που δεν είχε εντοπιστεί από το 1941 και θεωρήθηκε εξαφανισμένο. Η ανακάλυψη συγκλόνισε και τον ορνιθολογικό κόσμο. Όμως, πίσω από τους εορτασμούς,υπήρχε μια ερώτηση.
Μετά από σχεδόν ένα χρόνο μελέτης, οι επιστήμονες είχαν βρει μόνο δώδεκα πουλιά του είδους. Αυτό σήμαινε ότι το πουλί κινδύνευε να εξαφανιστεί ξανά.

Η μεγαλύτερη απειλή για το πτηνό ήταν η απώλεια οικοτόπου. Μετά από εκτεταμένες έρευνες, οι συντηρητές είχαν διαπιστώσει ότι το πουλί ζούσε σε μια εξαιρετικά περιορισμένη περιοχή του cerrado. (περιοχή που μοιάζει με τη σαβάνα). Δυστυχώς, το cerrado είναι ένα από τα πιο απειλούμενα βιοτμήματα στη χώρα.Η βιομηχανική γεωργία έχει καταπατήσει τη γη με τόσο γρήγορο ρυθμό που οι μελέτες δείχνουν ότι είναι η 2η μετά το τροπικό δάσος που επηρεάζεται από την απώλεια βλάστησης και την αποψίλωση των δασών. Και η καταπάτηση και η εξαφάνιση της περιοχής ήταν ήδη σε έξαρση,λόγω και του πλούσιου υπεδάφους.

Για να εμφανιστεί και ο κακός του παραμυθιού μας, η συγκεκριμένη περιοχή του cerrado στην οποία βρέθηκε το Blue-eyed Ground Dove ήταν ιδιωτική γη, ιδιοκτησία ενός ατόμου που ήλπιζε να το ανασκάψει για να αναζητήσει σιδηρομετάλλευμα και προφανώς δεν έδινε δεκάρα για περιστέρια με μπλε μάτια και την επιβίωση τους ή όχι. Τα λεφτά είναι (πάντα) πολλά.

Μαζί με το Rainforest Trust,το SAVE Brasil (BirdLife Partner) ξεκίνησε μια εκστρατεία συγκέντρωσης χρημάτων για την αγορά της γης όπου είχε βρεθεί το Blue-eyed Ground Dove. Συνομίλησαν επίσης με τις τοπικές κοινότητες και την κρατική υπηρεσία περιβάλλοντος, τονίζοντας την ανάγκη προστατευόμενης περιοχής για τη διατήρηση του πουλιού και του μοναδικού οικοσυστήματος που είναι το cerrado, στο οποίο προφανώς υπαρχουν και άλλα ζώα,πουλιά και φυτά που κινδυνεύουν απ' τη συρρίκνωση και τη μελλοντική του εξαφάνιση. Ταυτόχρονα, οι ερευνητές και οι επιστήμονες συνέχισαν να μελετούν το πουλί.Δεν μπορούσαν να το συλλάβουν λόγω της σπανιότητας του είδους, αφού πιθανή σύλληψη θα επηρέαζε την αναπαραγωγή του, αλλά ήλπιζαν ότι παρατηρώντας τη συμπεριφορά του θα μπορούσαν να εντοπίσουν μέρη που ζούσε και ζευγαρωνε που θα βοηθούσαν στη διατήρηση. 

Τον Ιανουάριο του 2018, με την υποστήριξη του Rainforest Trust, το SAVE Brasil κατάφερε να 
αγοράσει το αρχικό οικόπεδο όπου βρέθηκε το πουλί, καθώς και μεγάλο μέρος του cerrado γύρω του, σχηματίζοντας το Blue-eyed Ground-Dove Nature Reserve. 

Η κυβέρνηση του Minas Gerais αναγνώρισε επίσης επίσημα άλλα 89.000 στρέμματα ως προστατευόμενα, δημιουργώντας σε αυτά το κρατικό πάρκο Botumirim, το οποίο επικαλύπτεται με το αποθεματικό του SAVE και διευρύνει τη συνολική προστατευόμενη περιοχή. Το πρώτο βήμα είχε γίνει και σύντομα επικυρώθηκε και νομικά.

Το Blue-eyed Ground-dove Nature Reserve είναι πλέον ανοιχτό.Οι επισκέπτες μπορούν να μπουν στο πάρκο,υπό την προϋπόθεση ότι μένουν σε μικρές ομάδες και συνοδεύονται από οδηγό του Save Brasil. 

Για πρώτη φορά μετά από έναν αιώνα,το ευρύ κοινό μπορεί να δει αυτό το σπάνιο πουλί. Το 2018,οι φύλακες στο πάρκο βρήκαν κάτι που είχε μεγάλο ενδιαφέρον.Καταγράφηκαν πέντε φωλιές Blue-Eyed Ground Dove,μαζί με αυγά. Αυτό δείχνει πως τα πουλιά βρήκαν το "χώρο" και την άνεση να ζευγαρώσουν κανονικά και να αναπαραχθούν χωρίς δυσχέρειες,έστω σε αυτόν τον χώρο που τους "παραδόθηκε". Δεν αρκεί να εγγυηθούμε πως το Columbina Cyanopis θα ανακάμψει, αλλά είναι ένα μεγάλο σημάδι ελπίδας για ένα είδος που μέχρι και το 2018 θεωρήθηκε ότι είχε εξαφανιστεί για πάντα. 

Κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα; Δεν ξέρω. Κάθε παραμύθι εχει το τελος που του δίνουμε εμείς. Για κάθε είδος,απειλούμενο ή όχι,είμαστε άμεσα συνυπεύθυνοι για την επιβίωση ή την εξαφάνιση του. Ελπίζω πως το παραμύθι για το περιστέρι με τα γαλάζια μάτια θα έχει το happy end που του αξίζει.